Isolering av loft

Denne vinteren har Halldis (eg) vore intenst, ja nesten manisk, oppteken av å isolera loftet i storehuset. Og no er eg endeleg ferdig! Ein gledens dag i heimen. Vinteren vakraste og skitnaste eventyr er dermed over.

Loftet på storehuset er omlag 85 m2 og Halldis er rimeleg stolt over at ho har, utanom fire dagar hjelp frå pensjonistpappa, har gjort alt saman sjølv. Hovuddelen av arbeidet vart starta i slutten av desember, så det vart unnagjort på under to månadar (skryte, skryte). Det er heller ikkje til å stikka under ein stol at det er ein fordel å vera 1.58 m høg og vega 52 kg når ein driv på med slikt arbeid. Eg er som ein snikande isolasjonskatt som sprett frå bjølkelag til bjølkelag, som kan gå på det underliggjande golvet (nesten som Jesus) og som slepp å bøya meg så mykje.

Slik såg loftet ut. Under golvet låg det 10 cm Glava isolasjon på ein liten del av loftet. Resten av loftet hadde god gamaldags spon av varierande mengde under. Utanom spon fann eg og mellom anna ein gamal sko og bibeltekstar.

Skal det vera ein sko? Eg har i topp kvalitet

Kva var arbeidsoppgåvene til Halldis i løpet av isoleringa?

1) Dra opp spiker og fjerna plankane

2) Fjerna spon eller musestinkande, ekkel Glava. Støvsuga. I starten var eg såpass ivrig at eg vaska golvet med kald linoljesåpa, men vart litt mindre ivrig etterkvart.

3) Ta på dampsperra. Sidan dette er eit gamalt trehus vil me at huset skal pusta. Det er difor viktig at dampsperra ikkje er plast. Dampsperra er der for å stoppa dampen me produserer. Sjølv dampande tvillingar kan verta for mykje av det gode for gamle hus. Då kan isolasjonen og loftet rotna på generelt basis.

Her har dampsperra og det nye bjølkelaget kome på plass.

4) Bygga opp golvet. Eg gjorde det med å skjera til totoms plankar som me hadde liggande etter bygging. Desse la eg tre oppå kvarandre og skrudde det fast. Me gjekk for 30 cm isolasjon.

5) Legga nedi trefiberisolasjon. Me lurte lenge på kva type isolasjon me skulle gå for. Eigentleg hadde me lyst til å prøva linullisolasjon, men det vart for vanskeleg å frakta det hit til fagre vest. Me endte difor opp med trefiberisolasjon og er nøgde med det valet. Sidan dette er eit gamalt loft med allslags rare vinkler og lengder, måtte kvar isolasjonsplate skjerast til for hand. Kvar dag drøymde eg om å møta på eit bjølkelag der eg kunne legga isolasjonen rett nedi. Den draumen fekk eg snusa på ein gong, men resten av draumen brast. Kvar dag.

Her legg eg med mykje kjærleik nedi trefiberisolasjon

Starten av ei renna

Som ei mjuk seng og eit putlespel av isolasjon

Og slk såg gjerne bjølkelaget ut. Særleg her der det overlappa kvarandre var litt unødvendig utfordrande

6) Etter isolasjonen la eg oppå vindsperra. Den er fin mot eventuell vind, men óg for å sperra inne trefibren slik at den ikkje hamnar på ville vegar.

Pensjonistpappa i startfasen med å legga golv. Her ser de óg den moteriktige svarte vindsperra. Pensjonistpappa var forøvrig den som la på plass litt Glava-isolasjon for 40 år sidan. Då var det han og besten som dreiv på. No er det eg og pappa. Eg håpar verkeleg at eg slepp å isolera same golvet opptatt om 40 år for å seia det slik

7) Så tok eg på golvet att. Eg/me valde å bruka opp att det gamle golvet, men la det no kant i kant. Så får me heller leva med at golvplankane ikkje tettar heilt. Loftet skal uansett berre kunne brukast til litt oppbevaring. Det skal visst eigentleg ikkje vera golv på loft gamle hus, deler av loftet lot eg difor vera utan golv.

Her kjem nokre viktige poeng frå isoleringa:

Høgdepunkt:

• Å ligga oppå isolasjonen og stira oppi taket. Som ei seng av treflis.

• Å vera ferdig!

• Det eine bjølkelaget som var tilpassa slik at eg kunne legga isolasjonen oppi utan å saga den. Det var 3 m2 (arv 85 m2) av pur glede 

• Det kjekkaste av alt var å saga til bjølkar med batterisaga, stabla dei oppå kvarandre og skru dei på plass.

Å høyra på:

NRK klassisk om morgonen. Petre om kvelden. Klassisk hjalp særleg til når hovudet stanga i spikrane  

Mest bale: 

• Å drukna i støv

• Å stanga hovudet oppi spiker i taket. Mamma fortalde at det var ein mann som døydde av det ein gong, men eg har overlevde!

• Å ikkje koma til skikkeleg med kubeinet (kyrabeinet)

• Å legga på plass dampsperra

• At dei som har vølt på loftet tidlegare har sperra att luftinga

Det herlegaste: ligga på ei seng av trefiber

Ikkje sei det til bror min, men eg stod oppå sagebordet hans

Takk til pensjonistpappa (Gunnar), mentor Lars Petter Vindenæs, min tidlegare lærar i bygningslære, Sjur H. Rørlien (Johs E. Øvsthus). for råd og rettleiing

Utsyn frå det einaste loftsvindauga

Kontrastar

Brått var det fullt av pudder her. Samstundes med pudderet vart eine tvillingen innlagt på sjukehus med prolaps. Tvillingen hamna til og med i aovelta på golvet midt på natta. Triste greier for både tvilling 1 og tvilling 2. Den andre tvillingen driv på for fullt med isolering av loft, så får me håpa at ho ikkje isolerer på seg prolaps ho og. På loftet er det støvete, trongt og myrkt. Det handlar om å dra opp gamle spikar, fjerna plankar, fjerna gamal spon, ta på dampsperra, bygga opp golvet og isolera med trefiber. Det er difor veldig deilig å kasta støvmaska, strekkja ryggen og koma ut til alt dette kvite, mjuke og reine stoffet som har dala ned i det siste. Målet er å verta ferdig med loftet i løpet av februar og me gler oss allereie. Vinteren dette året vert på mange måtar brukt til ganske mykje dritarbeid, både fjerning av avrettingsmasse for hand og isolering. Når våren kjem skal små tvillingar kasta av seg både prolapsrygg og isolasjonsrygg og spretta rundt i hagen, det vert digg.

Her kjem litt S T E M N I N G

Nytt år, nye moglegheiter!

Denne helga har me besøk av dei gamle grå. Ikkje hjernecellene våre, men foreldra våre. Halldis og far Gunnar isolerer loft, medan mamma kløyver litt ved, med litt hjelp av Gudrun som har vondt i ryggen. Halldis tvang alle til å vera med på ein liten innspel-runde for kva mål me har for prestegarden i løpet av året 2019. Måla sprikar jo litt i ulike retningar, slik det sjølvsagt gjer når det trass alt er 50 % lærarmateriale hjå oss. Men mål er mål, og mål er til for å ha noko å strekkja oss etter. Her er nokre mål for 2019:

• Gjera storehuset varmt: vassboren varme i golv, isolera loftet ferdig, prøva å isolera to veggar utvendig. Mura opp kakkelomnar som Gudrun har plukka ned i Sverike

• Tre veggar med vindauge ferdig restaurerte

• Gjera bad brukande storehuset

• Gjera kjøken brukande storehuset

• Gjera ferdig nokre av soveromma i andre etasje. I alle fall Kristi sitt rom og Bisperomet.

• Hage: få start på gravemaskina. I fjor brukte me nesten heile sommaren på å få start på gravemaskina. Då me fyrst fekk start på den starta den å regna. Og sånn gjekk det. Men i sommar skal me prøva å få ferdig grovarbeidet i hagen. Mamma drøymer om å setja poteter så det skal me sjølvsagt gjera. I tillegg gjera klart mur og grunnarbeidet til løa som me planlegg å setja opp. Halldis sjefsgartnar gler seg til å dyrka endå meir grønsaker og urter i hagen.

God jol frå oss!

Nokre av godbitane me har liggande her på prestegarden er gamle blad. Faktisk ganske uendelege mengder. Det merkas at me kjem frå ein lesande familie for å seia det slik. Her eit lite utval jolehefte frå tidleg 1900-tal.

Og me har sjølvsagt verdas søtaste hefte med jolesongar på nynorsk. Me elskar! Fager er jordi er favoritten av dei alle. Seinast no i adventstid var me på konsert og song “Fager er jordi” av full strupehals medan dei rundt oss song “Deilig er jorden”.

Og med dette prakteksemplaret i form av ein tvilling ynskjer me dykk ei god jol!

Vil du gjera to små tvillingar glasglade?

Viss ja, fylgj med her: Me driv nemleg og restaurerer vindauga våre for tida. Og skulle gjerne hatt tak i glas av eldre kvalitet til desse vindauga. Me snakkar handblesne glas eller bølgjeglas. Glas som glitrar når du ser på dei i all si skjoldete prakt. Me treng nemleg litt glas, både fordi me har knust litt og fordi nokre av vindauga våre har moderne glas og det likar me ikkje. Om du har glas og ikkje treng det meir, gje oss gjerne ein lyd!

Har du glas så treng me både store og små. Vindauga til venstre er til dømes breidde 35 cm og høgde 105 cm.

Forøvrig kan me røpa at medan andre kanskje står og bakar jolekaker står me heller og rullar deig av linoljekitt. Kittet brukar me på vindauga våre. Linoljekitt luktar veldig godt og er superdeilig å arbeida med, ja, det er rett og slett det deiligaste me veit for tida. Ja til meir linoljekitt i verda!

Meir om prosessen med vindaugsrestaureringa kjem seinare.

Førjolstid

Det lakkar og lir mot jol. Sjølv om me eigentleg ikkje har så veldig adventstemning er det fint å kunna pynta opp med litt ljos. Inne i huset går det litt treigt for tida sidan ein av oss er vekkreist på kurs mesteparten av tida. Men i helga vart det tid til både litt vindaugsrestaurering og førebuing av å legga isolasjon på loftet.

Rimfrost

No regnar det. Men sist veka var det kaldt og godt og rimfrosten la seg som eit tynt lag på hus og tre.

Det er om vinteren ein kjenner at ein bur i gamle hus. I det store huset var det minusgrader inne sist veka slik det gjerne er om vinteren. Då ser det gjerne slik ut innvendig på dei glasa som ikkje har fenge opp att dobbeltglasa sine.

Tre både inne og ute

Å redda litt teglstein før vinteren

Før helga slo inn redda me litt takstein av tegl før vinteren. Som vestlendingar flest har me alltid ei lista over ting me må gjera før det byrjar å regna. Denne veka stod dette på vår lista.

Dei fleste av taka våre har dropeskifer, men eldhuset vårt har teglstein. Dei siste åra har eldhuset forfalle veldig og no held taket på å dette saman.

Me er litt spente på om huset overlever vinteren.

No har me i alle fall fjerna kanskje halvparten av teglsteinane. Resten får me ikkje tak i med stige og taket er såpass rote at me ikkje torer å gå på det. Kanskje spenner me berre ein presenning over og kryssar fingrane for at taket og den resterande teglsteinen overlever vinteren. Her kan du lesa meir om teglstein og gjenbruk av dette.

Kjøp Klassekampen i dag!

I dag er prestegarden, Gudrun og litt Halldis i Klassekampen. Les det då vel!

Adios til teppegolva!

Denne veka har vore teppegolva si veke. Nærare bestemt har det vore veka for å seia ha det bra til tre av teppegolva våre. Sidan me er fødde på 80-talet og teppegolva er frå 70-talet er det nærast som å seia ha det til ein del av oss. Sjukt rart å tenkja på at golva allereie har rukke å bli 40 år. Det seier litt om kor gamle me er. Me håpar ingen fjernar oss når me vert 40 år.

Det fyrste rommet ut var det me kallar for Kristi sitt rom. Her låg det eit golv i kvite og brune tonar. Halldis var spent før arbeidsøkta starta. Ho hadde nemleg aldri fjerna slike tepper tidlegare. Det viste seg derimot at det var enkelt å fjerna sjølve teppet. Under teppet såg det slik ut:

Tett i tett med plater. Det viste seg óg at slekta vår var veldig glade i å bruka spiker. Største utfordringa her var at platene var festa under listene. No er det og eit lite holrom under listene som me ikkje heilt veit kva me skal gjera med.

Under platene ser det slik ut. Tregolv med avrettingsmasse oppå. Flaks at det var golvet som var avretta og ikkje me!

Rom 2 hadde blått teppegolv i ein faktisk ganske kledeleg nyanse. Me har alltid høyrt at me kler blått nemleg. Men også her skulle teppet ut.

Gudrun viser og her korleis ein bør kle seg når ein arbeider i stort hus. Her i kledd raude ulltøflar mamma-stil, buksa med blomar på, og prikkete ullgensar. På hovudet har ho grøn hua.

Halldis i ferd med å fjerna spiker. Som de ser går Halldis for ull. Ull er gull. Halldis går forøvrig i stillongs dagen lang. Som systra si har ho på seg kledelege ulltøflar.

Gudrun i kjend stil med kyrabeinet i hendene.

Det siste romet for denne gongen er det romet som Halldis har budd på tidlegare. Som på rom nummer 1 har ein gjenge for teppe i kvite og brune nyansar. Ein herleg kombinasjon.

No er derimot alle teppegolva køyrt til avfallsplassen. Til veka vert det sliping av golva og alle tvillinghjarte gler seg til å etterkvart få vakre tregolv på plass.

I dag fann me denne vasken!

Noko av det kjekkeste eg og Gudrun veit er å finna gamle ting som me kan bruka opp att. Det er noko eige over å bruka dei tinga som opphavleg var her, eller har kome til tidleg på 1900-talet. Det kjekke er at det er lite som har vorte kasta her. Så på dei mest uventa stader klarar me å dra fram fine ting. Me har potensielt tre stader der me kan finna uventa ting. Den eine staden er på loftet, under stabburet og inne i vedskjulet. I dag fann me ein fin, gamal porselensvask under stabburet. Me elskar porselen så dette var kjekt! Me er mest fascinert over at me ikkje har oppdaga den før. No vert det meir skatteleiting under stabburet i tida framover.

Der inne låg vasken. Og små tvillinghjarte hoppa litt ekstra.

Gudrun klår litt på vasken

Her var det eit gamalt hovud på krana

Medan det her var eit nyare hovud. Me skulle gjerne hatt to av den gamle varianten. Så om du har nokon liggjande tek me gjerne i mot <3

Kvitlauk

I dag har eg planta kvitlauk litt sånn overalt. Kvitlauken skal helst plantast om hausten nemleg. Kvitlauken er gode vener med mellom anna jordbær, bringebær, tomat, raudbeter, gulerøter og agurk. I tillegg er den god til samplanting med roser. Kvitlauk verkar nemleg førebyggande mot soppsjukdomar, mus og sneglar.

Eg har eigentleg aldri planta hvitlauk før, så dette vert ein liten test. Eg planta i drivhuset der eg dyrkar tomat og agurk, ute i bed med jordbær og saman med dei gamle, historiske rosene våre. Dersom du vil planta kvitlauk er det viktig å bruka kvitlauk som er eigna for planting, settekvitlauk.

Eg grov ut ei lita renne, så putta eg kvitlauksfeddet oppi. Sånn ca 12-15 cm avstand mellom fedda. Etterpå dekka eg over med jord og lauv der eg planta ute.

Dører

Gamle dører er noko av det vakraste me veit. Heldigvis har me mange av dei på prestegarden vår. Her kjem nokre av dørene som me finn i hovedhuset vårt. Nokre av dørene er frå 1893, medan andre har kome til seinare. 70-talet har nok sett sitt preg på mange dørene sånn fargemessig.

Ei anna av dørene i det blå romet

Dør og vribrytar i bakelitt

Ei stor og ei lita dør. Døra inn til venstre er til matkammerset, døra til høgre er inn til det blå rommet. Desse dørene er på kjøkenet der ein har heile 5 dører.

Me har to vakre dobbeldører. Denne har med utskjering på toppen..

..medan denne dobbeltdøra har vorte prega av 60-talet og har fått andre lister. Heldigvis fann me dei gamle utskjeringane på loftet.

Detalj av utskjeringane

Lenge leve 60-talet. Her frå presten sitt kontor.

Ei lita og ei stor dør i andre etasje og.

Denne døra er i kjellaren.

Den doble døra på nedste altanen

Altandøra på den øvste altanen. Denne døra manglar innerdøra si, så me får sjå om me finn den att ein stad. Den er sakna i alle fall <3

Haust i hagen

Haust i hagen. I år har me for fyrste gong hausta frå den gamle apalen i hagen. Ingen kan hugsa at det nokon gong har vore eple som har vore etande der. Men i år slo det til, slik går det når ein har ein uvanleg varm sommar.

Sånn elles kan me røpa at Halldis elskar lukta og smaken av ferske gulerøter.

<3 Haust <3

Dette er prestegarden!

På prestegarden har me ein del bygningar. Slik såg det ut i tidlegare tider tidleg på 1900-talet.

Husa som er på prestegarden no er frå 1893. I år er dei 125 år, hurra for det! Sjølvaste våningshuset på garden er eit sveitsarhus bygd i same stil som sveitsarhusa på Austlandet.

No treng huset litt kjærleik for at det skal koma tilbake til gamle dagers prakt. Utvendig skal gamle spir opp (me håpar me finn dei ein stad). Til våren planlegg me å starta arbeidet med å ta ned utvendig kledning så varsamt som me klarar. Me tenkjer vidare å etterisolera med trefiber, før me tek opp att den same 125-årige kledningen. Vindauga skal sjølvsagt restaurerast.

På oppsida av huset tenkjer me kanskje å laga eitt bislag til, slik at det vert symmetri. I tillegg vil det verta varmare i gangen. Døra er frå 70-talet, men me tenkjer å byta den ut med ei eldre ei.

I tunet er det óg eit anna bustadhus. Prestegarden brukte nemleg å ha eit paktarhus, der paktarane på garden budde. For oss vil det alltid vera huset der syster til besto vår budde, Brita. Difor kallar me gjerne huset for Britahuset. Av og til kallar me det “vetlahuset”, men vetlahuset er visst eit anna namn for utedo, så det passar ikkje alltid. Men Britahuset er lite og søtt, og i fjor restaurerte me det. Det einaste som manglar å få ferdig er bislaget utvendig. Britahuset var eigentleg måla raudt, men me valte å måla det kvitt i fjor.

Sei hei til Britahuset!

På prestegarden har me óg eit gamalt stabbur og eit vedhus. Heilt fram til 1960-talet stod det og ei løa som var i bruk. Men den vart diverre riven før besteforeldra våre kjøpte garden. Løa vil me gjerne byggja opp att i same stil slik at det gamle firkanttunet vert komplett att.

Vedahuset til venstre og stabburet til høgre. Frå gamalt av hadde paktaren veden sin til venstre og presten hadde inn døra til høgre.

Vedahuset har og ein gamal utedo

Litt utanfor tunet står det eit gamalt eldhus. Som me ikkje heilt veit kva me skal gjera med. Akkurat no dett taksteinen ned frå det. Fyrste plan er å få redda taksteinen for vinteren.

Prestegarden er i prinsippet ikkje lengre ein gard sidan jorda utanfor hagen er skilt frå prestegarden. Så jorda utanfor står og forfell. Det som ein gong var jordbruksjord er no ganske attgrodd.

Graset nærmast er del av hagen vår. Eit prov på at graset ikkje alltid er grønare på andre sida. For på andre sida er det mykje pas, buskar og tre.

Dette var simsalabim og voila, prestegarden vår. Det einaste me ikkje har skildra er den vesle funkisgarasjen vår som er bygt på 70-talet og som har asbestplater på taket. Der er det berre kaos for tida. I tillegg har me eitt lite drivhus. Drivhuset og garasjen får få sine minutt i rampeljoset seinare.

Eit eventyr

For eit eventyr! I mai 2017 overtok me den gamle og ærverdige prestegarden på Evanger. I løpet av året som har gått har mange folk vore innom. Nokre av dei har utbrote at prestegarden er som eit eventyr. Bloggen vår heiter difor eit eventyr.

Foto: Vidar Herre. Publisert i Avisa Hordaland

Me som bur her er ikonisk nok to tvillingar. Me er som oftast gode vener, men ikkje alltid. Av og til er me som eit ektepar som burde vore skilt for ei stund sidan. Men stort sett er me livlege sjeler som elskar å tulledansa i stova vår.

Foto: Gunn Gravdal Elton

No framover startar oppussinga av det store våningshuset. Me kjem til å posta her når det skjer noko eller når me har noko å fortelja om oss eller prestegarden. Her er det med andre ord berre å fylgja med. Make prestegarden great again!